Grøne vibbar kledd i gult
GRÜNDER: Ann Lill Stene
Anne Lill Stene kreerer dei lekraste sunne og berekraftige måltid. Og om du heldt til i hennar område syklar ho gjerne lunsjen din til døra.
Tekst og foto: Irene R. Mjelde
– KJENN den nydelege dufta!
Anne Lill Stene drar inn pusten gjennom nasa.
– Det er så mange kjensler og minner knytt til mat. Å snitte i denne grønkålen gjer meg assosiasjonar til slåtten heime på garden der eg vaks opp, på Hildrestranda litt nord for Ålesund.
Stene Matglede blei registrert i Brønnøysundregistrene allereie i 2013, men cateringbedrifta blei berre drive som eit biprosjekt heilt fram til januar 2021.
– Først då tok eg steget fullt ut og satsa hundre prosent. Det er jo dette eg vil leve av. Eg elskar rett og slett å lage mat, utbryt gründeren.
I tillegg til catering tilbyr Stene lunsjleveringar, matkurs og konsulenttenester. Med utgangspunkt i sesongens beste råvarer lagar ho berekraftige måltid som gjer grå kontorlokale fargerike og festar smakfulle.
– Stene Matglede er bygt på filosofien om at mat er mykje meir enn næring. Eg ønsker å formidle gleda ved matlaging, gjennom gode måltid som er til for å nytast.
I DAG er det kalde rettar for 15 personar som skal kokkelerast. I steikeomnen står det kylling og godgjer seg i lag med chili og kvitlauk og granskotsirup.
– Eg brukar mykje blomar og «ugras», og det enkelte sikkert ville ha kalla rare ingrediensar. Ville vekstar plukkar eg sjølv. Det er stas å kunne kombinere ressursbruk med turar ut i naturen, og eg har heile Løvstakken bak her til å sanke frå. Det er ein av fordelane med å bu i Bergen, at ein har kort veg til rein natur.
Fancy gourmetmat er ikkje hennar stil.
– Måltida eg lagar er veldig «nedpå», men på ingen måte kjedeleg, traurig eller vanleg.
– Kvifor starta du eigen bedrift?
– Eg kjente trong til å lage mat på min måte, og formidle matglede og kunnskap på mitt vis. Eg set fokus på det eg syns er viktig, som å bruke berekraftige råvarer.
Fast meny har Stene valt vekk til fordel for å tilpasse kvart enkelt oppdrag til kunden.
– Utan meny kan eg skreddarsy leveringar etter kunden sitt budsjett. Tilgangen til dei ulike råvarene forandrar seg naturleg gjennom årstidene, og dét det er norsk sesong for gjer eg ekstra nytte av. Å ikkje ha fast meny skapar mykje planlegging for kvart oppdrag, men å ha friheita til å jobbe slik er viktig for meg. Då får kreativiteten blomstre.
TRETTISJUÅRINGEN har mange arbeidsår bak seg som restaurantkokk. Det tok tid før ho slapp taket i tryggheita ved å vere fast tilsett.
– Då eg starta som smått for ti år sidan torde eg ikkje eingong å fortelje det til familie og vener før eg var godt i gong. Om eg annonserte firmaplanane, og ting gjekk skeis, ville eg ha feila. Det var jo eigentleg heilt tullete å tenke slik, for eg hadde 100 prosent jobb ved sida av.
Samtidig tok ho meisterbrevet og studerte økonomi og marknadsføring.
– Eg var tilsett hos Enhjørningen og To Kokker, og utanom opningstida let leiaren der, Øyvind Thorsen, meg få bruke kjøkkenet deira til å førebu cateringleveransar. Det gav meg uvurderleg hjelp i starten, og gjorde at eg kunne bygge opp ein god kundebase før eg stifta AS.
I tillegg kom Stene inn i ulike gründer- og berekraftfokuserte miljø, noko som har gitt henne gode samarbeidspartnarar, gode oppdrag og hjelp til verksemda. I januar i år kom òg eige produksjonslokale på plass, i Solheimsviken, like i nærleiken av heimen hennar.
– Oppstarten har vore på min måte og i mitt tempo. Å «hoppe i det» hadde ikkje vore noko for meg. Eg har fått finne tryggheita for kvart nytt steg. Eg trur ikkje eg kunne gjort dette på nokon betre måte enn det eg har gjort.
STENE har valt å jobbe i ein høgrisikobransje, men fordelane med å vere liten er mange. Då koronaen gjorde sitt inntog fanst det løysingar å finne for ein iderik gründer som evna å tenke nytt.
– Ein kunne ikkje samle mange gjester til fellesmåltid, men eg kunne levere mat heim til folk. Lunsjtilbodet selde så det grein. Eg la planar ut frå det eg syns var kjekt, og etter det eg såg det var marknad for.
Elsykkelen med den digre, gule matkassen frampå er blitt eit varemerke å stole på, og Stene set stor pris på sykkelrunden ut med lunsjmåltida midt på dagen.
– Cateringleveransar er sesongbasert, og i rolege periodar sper eg på med å halde matkurs. Eg har prøvd å arbeide smart, så ideane eg vel å prøve ut kan overleve. Slik har eg klart å få til god drift heile året. Eg blir ikkje rik av dette, men eg får leve ut lidenskapsprosjektet mitt.
– Kva er din eigen yndlingsrett?
– Å, det varierer veldig, for eg blir så lett matlei. Ein dag kan det vere ein deilig pizza som freistar, ein annan er det heimelaga kjøtkaker. Aller best likar eg å lage «slowfood» – mat som skal stå lenge i omnen.
LOKALET Stene Matglede flytta inn i, rommar òg Stene si andre bedrift – Støvå pop up. Det som tidlegare, og etter tur, har vore både søm og sybutikk, fiskehandlar og røyrleggarforretning, har no blitt til eit triveleg, retroprega kurs- , utstillings- og marknadslokale.
– Sist helg arrangerte eg lokalmatmarknad kombinert med kunstutstilling. Det er kjekt å lage litt liv i nabolaget, ivrar Stene.
Ho innrømmer at ho ikkje eig konkurranseinstinkt.
– Det er i lag med andre eg boostar kreativiteten min best. Samarbeid gjev meg energi, og då gjerne samarbeid på tvers av profesjonalitetar.
– BEREKRAFT, kva betyr det for deg?
– Berekraftkonseptet kan vere så mangt. Eg har ikkje tru på dei store fjøsa med kraftfora kylling og svin. Dyra skal opp i fjellet og ut på garden, sjølv om det betyr mindre kjøtmengde, fastslår Stene.
– På fiskefronten vil alle av ein eller anna grunn ha torsk, laks eller kveite. Det kan eg ikkje forstår, når havet er fullt av sei, lyr, sild og makrell. Lokal verdiskaping er viktig, vi må utnytte dei ressursane vi har. Det inneber å produsere vår eigen mat her i Noreg, i den skala vi klarer.
Ho har mange meiningar om norsk matproduksjon, men ingen tru på å ta fram peikefingeren.
– Eg vil heller bruke matgleda mi til å påverka og inspirere andre. Og eg får mange tilbakemeldingar om at måltida eg leverer gjer akkurat dét.
Eit anna stort punkt på Stene si berekraftliste er at vi må slutte og kaste mat.
– Ordet «matsvinn» er blitt eit allemannsord, men besteforeldra mine kjente ikkje dette ordet. Dei hadde ikkje behov for det. I løpet av få tiår har vi klart å øydelegge verdssystemet. No ser vi konsekvensane av det.
Å drive berekraftig må lærast, både når det gjeld økonomisk og på andre frontar.
– Det handlar ikkje berre om kva råvarer ein brukar, eller om ein kuttar ned på eingongsbruk. Det menneskelege er òg ein faktor. Då eg fekk dette lokalet bobla eg heilt over av idear. Eg ville helst starte alle samtidig, og helst i går. Eg jobbar stadig med tanken om at eg ikkje skal jobbe meg i hel.
No sit ho ikkje lenger i sofaen på kveldstid og multitaskar.
– Arbeidet eg gjorde med PC-en på fanget tok tre gongar så lang tid. Programma på TV-en fekk eg ikkje med meg, og samtalane på mobilen blei berre halvvegs. Neste mål på agendaen min er å klare å legge arbeidet heilt vekk på fritida.
– KVA er du mest stolt av?
– At eg har klart å bygge opp noko som er stabilt og nokså trygt, så trygt som ein klarer å få det som sjølvstendig næringsdrivane. Eg har ein god kundebase. Enkelte av kundane mine har vore med meg i over ti år. At eg framleis kan begeistre dei med matlaginga mi gjer meg kry.
Samtidig er Stene klar på at det å leve som gründer krev sitt.
– Dei gode dagane er veldig gode, men dei usikre dagane, då alt kjennest håplaust, utrygt, risikabelt, einsamt og skjørt, kan fort bli forferdeleg skumle.
Usikkerheita det medfører å skulle drive for seg sjølv ligg ikkje for alle, meiner ho.
– Eg er ikkje komfortabel med å måtte by på meg sjølv, men samtidig byr det meg imot å lage mat på nokon anna måte enn det eg gjer. Eg har funne fram til konseptet mitt, slik eg vil ha det.
Vinn eller forsvinn, kallar ho det.
– Eg har ingen reserveplan. Om dette kreative matprosjekt ikkje er liv laga, må eg revurdere yrkesvalet mitt, for eg vil ikkje lage mat på anna måte.
– Kva er dine tre beste råd til andre som ønsker å starte egen bedrift?
– Ta deg den tida du treng for å kjenne deg trygg i å drive for deg sjølv. Bygg deg eit nettverk med likesinna dersom du står utan kollegar. Og, ikkje ver redd for samarbeid. Alt må ikkje vere ein konkurranse.
Meir info om Stene Matglede finst på www.stenematglede.com